राष्ट्रीयत्वाची निवड

‘राष्ट्रीयत्वाचा प्रश्न’ हा युरोपात तरी बहुतांशी सुटलेला मानला जातो. युरोपेतर जगात- विशेषतः युरोपच्या गतकालीन वसाहतींमध्ये आणि निमवसाहतींमध्ये या प्रश्नावरून अजूनही तीव्र संघर्ष व हिंसाचार निर्माण होतो, हे मागासपणाचंट लक्षण असल्याची प्रतिमा आंतरराष्ट्रीय माध्यमं उभी करतात. युरोपच्या ईशान्येतील कॅटलोनियातील अलीकडच्या घडामोडींनी या युरोपीय मिथकाला तडा दिला आहे.

स्पेनचे घटनात्मक न्यायालय व केंद्र सरकार यांची उघड अवज्ञा करत कॅटलोनियानं, आपल्या लोकांना विभक्त राज्याची इच्छा आहे का, हे ठरवण्यासाठी १ ऑक्टोबर २०१७ रोजी सार्वमत घेतले. यावर राज्यसंस्थेनं हिंसक कारवाई केली. तरीही मोठ्या संख्येनं लोक मतदानासाठी बाहेर पडले, तेव्हा शांततापूर्ण रितीनं चाललेल्या नागरिकांवर स्पॅनिश पोलिसांनी दंगलीवर करतात तशी कारवाई केली आणि शेकडो नागरिक जखमी झाले. तरीही, ४२.३ टक्के लोकांनी मतदान केले, आणि त्यातील ९०.९ टक्के लोकांनी स्वातंत्र्याच्या बाजूने कौल दिला. अर्थात, स्वातंत्र्याला विरोध करणारे लोक कॅटलोनियात आहेत, त्यांनी सार्वमतावर बहिष्कार टाकला. परंतु, कॅटलोनियन राष्ट्रवादासाठी हा नैतिक विजय होता, तर स्पॅनिश राज्यसंस्थेनं हिंसाचारी भूमिका उघड यातून उघड झाली. सरकारची नाचक्की करणे हे सविनय कायदेभंकामागचं तर्कट आहे. या मार्गानं वसाहतवादविरोधी राष्ट्रवाद्यांनी गतकाळात आपली चळवळ चालवली होती. युरोपीय देशांनी त्यांच्या साम्राज्यवादी अवनतीच्या इतिहासाची उजळणी करायला हवी.